روابط ایران و عمان الگوی موفق سیاست همسایه محور
تهران- ایرنا- سیاست همسایگی که از اولویت‌های دولت سیزدهم است، در سه دهه اخیر در روابط ایران و عمان به بهترین نحو اجرا شده است و رویکرد متوازن دو کشور توانسته گره‌های بسیاری را در معادلات منطقه‌ای بگشاید.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، روابط ایران و عمان را می‌توان الگوی ایده آلی از روابط منطقه‌ای دانست دو کشور چه در دوره قبل و چه بعد از انقلاب اسلامی روابط خود را حتی در اوج قطب‌بندی‌های منطقه‌ای حفظ کردند. دولت سیزدهم که اولویت خود را در سیاست خارجی بر بهبود روابط با همسایگان و کشورهای منطقه‌ای متمرکز کرده است، شاهد این بودیم که در ماه‌های اخیر مقامات کشورمان چندین بار به عمان سفر کرده و مقامات عمانی نیز به تهران آمده‌اند.
بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر خارجه عمان صبح روز چهارشنبه ۴ اسفند به تهران وارد شد و در محل وزارت خارجه مورد استقبال رسمی حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. وزرای خارجه دو کشور پس از گفتگوهای در کنفرانس خبری حاضر شدند. امیرعبداللهیان در این کنفرانس گفت: روابط دو کشور در مسیر بسیار خوبی قرار دارد و ما امروز از روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان به عنوان روابطی ممتاز نمونه و راهبردی در کشورهای حوزه خلیج فارس یاد می‌کنیم.
وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه سلطان عمان از آیت‌الله رئیسی دعوت رسمی به عمل آورده است، این سفر را در حوزه مهم سیاست همسایگی دانست و گفت که در جریان این سفر می‌توان یک نقطه عطف جدید برای مناسبات دو کشور ایجاد کرد. او اضافه کرد: در گفت‌وگوهای امروز توافق داشتیم که مناسبات سیاسی دو کشور در عالی ترین سطح خود قرار دارد و ما پیشرفت‌های زیادی را در حوزه همکاری‌های اقتصادی و تجاری در ماه‌های گذشته داشته‌ایم. اما با توجه به ظرفیت‌های دو کشور این حجم از روابط تجاری را هنوز کافی نمی دانیم و توافق کردیم که نسبت به توسعه هر چه بیشتر مناسبات تلاش های بیشتری را داشته باشیم.
بدر بن حمد البوسعیدی نیز گفت: مایه افتخار است که در این سفر نامه سلطان عمان را به آقای رئیسی رئیس جمهور ایران تقدیم می کنم. این پیام در رابطه با روابط دوجانبه دو کشور است. دو کشور روابط خوب و تاریخی دارند و هر دو تلاش می کنند که این روابط رشد پیدا کند. امیدواریم که سفر آقای رئیسی در آینده نزدیک به عمان انجام شود تا مرحله جدیدی از روابط و همکاری دو جانبه بین تهران و مسقط را شاهد باشیم.
وزیر خارجه عمان به اهمیت گسترش همکاری‌های تجاری و اقتصادی دو کشور در سطح دولتی و خصوصی اشاره کرد و با تاکید بر اینکه زمینه‌های متنوع همکاری بین دو کشور زیاد است، از اهمیت همکاری های کشورهای منطقه برای تحقق صلح و ثبات و اعتمادسازی در منطقه سخن گفت.
نیم قرن روابط تاریخی
عمان الگوی روابط خوب همسایگی در میان کشورهای حوزه خلیج فارس است و می‌تواند به‌عنوان یک نمونه به مناسبات کشورمان با دیگر کشورهای منطقه تسری یابد. باید یادآور شد که عمان از نظر ژئوپلیتیکی‌در منطقه‌ای با بحران‌های سیاسی – امنیتی مستمر واقع شده و طی چند دهه اخیر سعی کرده که راهبردی در چهارچوب سیاست بی‌طرفی مثبت و حفظ روابط حسنه با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی اتخاذ کند و میان منافع متعارض همسایگان توازن برقرار سازد. این سیاست خارجی منحصر به‌فرد با سلطنت سلطان فقید عمان سلطان قابوس آغاز شد.
عمان الگوی روابط خوب همسایگی در میان کشورهای حوزه خلیج فارس است این کشور سعی کرده که راهبردی در چهارچوب سیاست بی‌طرفی مثبت و حفظ روابط حسنه با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی اتخاذ کند
روابط جمهوری اسلامی ایران و عمان از زمان تأسیس نظام جمهوری اسلامی ایران شاهد سه دوره رکود اولیه، بازسازی و دوره تحکیم و توسعه بوده است. دوره رکود با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران آغازشد و در سال ۱۳۶۴ شمسی و همزمان با تصدی ریاست شورای همکاری خلیج فارس از سوی عمان سلطان قابوس در نطق افتتاحیه اجلاس در مسقط، از موضع عراق در جنگ تحمیلی حمایت نکرد. عمان از این تاریخ به بعد نقش بی‌طرفی و میانجی میان عراق و ایران را بر عهده گرفت.
از نیمه دوم دهه ۱۳۶۰ شمسی بود که روابط دیپلماتیک میان ایران و عمان تقویت شد و پس از آتش بس میان ایران و عراق روابط ایران و عمان به سطح سفیر ارتقا یافت. پس از این رویداد، سلطنت عمان همواره تلاش کرد تا نقش و جایگاه خود را در سیاست‌های منطقه‌ای ایران حفظ نماید. دو کشور تصمیم گرفتند با ایجاد کمیته مشترک مشورت‌های راهبردی به ریاست معاونان سیاسی وزارت امورخارجه، تنظیم و تعیین خطوط کلی برنامه‌های روابط را به عهده بگیرند. این کمیته تاکنون به طور دوره‌ای در تهران و مسقط تشکیل جلسه داده است.
پادشاهی عمان جایگاه و نقش منطقه‌ای ایران را عامل توازن و تعادل در منطقه تعبیر کرده و در توسعه روابط خود با ایران پایدار است. همسایگی ایران و عمان در تنگه هرمز و اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی این تنگه، بسیار مهم است. طی سال های اخیر روابط دو جانبه ایران و عمان در بعد سیاسی مطلوب و دال بر همکاری متقابل بوده است. اما در بعد اقتصادی انتظار می‌رود این روابط سیاسی به پیش برود.
دولت سیزدهم و سیاست همسایگی
تاریخ نشان می دهد که عمان همواره در حوزه استراتژیک یک شریک راهبردی بوده است، علاوه بر این عمان دارای ریشه های فرهنگی و مذهبی مشترک با سرزمین ایران است. منطقه و همسایگان بال ژئوپلیتیکی قدرت هستند که همواره در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نقش مهمی ایفا کرده اند. در همین راستا، الزامات و بایسته های سیاست خارجی کشورمان در سال های اخیر ایجاب می کرد که نحوه رویکرد دولت ها در جمهوری اسلامی ایران تغییر کرده و ایجاد یک محیط پایدار منطقه ای در اولویت قرار گیرد.
تحقق سیاست همسایگی مستلزم کاهش تنش و اختلافات میان کشورهای همسایه است. در این راستا باید با حفظ اصل عزت و بر اساس منافع ملی به حل برخی مسائل با همسایگان مبادرت کرد
آیت الله سید ابراهیم رئیسی در دوران رقابت های انتخاباتی اعلام کرد که در سیاست خارجی ارتباط با همسایگان را در اویت قرار خواهد داد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در مجلس شورای اسلامی، صراحتا از سهم ۴۰ درصدی دیپلماسی اقتصادی در برنامه‌های وزارت امور خارجه یاد کرد. او بارها تصریح و تاکید کرده که دولت سیزدهم زندگی مردم را به برجام گره نخواهد زد و جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت‌های بی‌پایان خدادادی خود برای رونق همه جانبه کشور و منطقه بهره‌برداری خواهد کرد.
تحقق سیاست همسایگی مستلزم کاهش تنش و اختلافات میان کشورهای همسایه است. در این راستا باید با حفظ اصل عزت و بر اساس منافع ملی به حل برخی مسائل با همسایگان مبادرت کرد. وزیر امور خارجه در دیدار روز چهارشنبه با وزیر امور خارجه عمان تاکید کرد: در راستای سیاست همسایه محور جمهوری اسلامی ایران در دولت مردمی و تحول‌گرای جدید، در دو روز گذشته آقای دکتر رئیسی ملاقات ها و تماس های مهمی را با امیر قطر به عمل آوردند و ۱۴ سند در زمینه‌های مختلف این دو کشور به امضا رسید.
سیاست همسایگی و رویکرد متوازن در سیاست خارجی باعث افزایش پویایی دیپلماتیک کشور شده است که می تواند ظرفیت‌های بسیاری به اقتصاد، سیاست و امنیت ایران اضافه کند. بنابر این استدلال، دولت سیزدهم با فراهم کردن زمینه گفتگو در قالب تعاملات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی رویکرد هدفمندی را در سیاست خارجی ایران در پیش گرفته است.
حرکت در مسیر بهبود روابط اقتصادی
هیات تجاری عمان ماه گذشته به ایران آمدند تا به این طریق زمینه ایجاد فرصت های جدیدی همکاری تجاری با حضور فعالان بخش خصوصی دو کشور بررسی شود.
در نشست هیات تجاری عمان در اتاق ایران محسن ضرابی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عمان گفت: پتانسیل اقتصادی بین دو کشور بالاست، ولی موانع زیادی در مسیر بالا بردن حجم تجارت وجود دارد. به‌عنوان‌مثال هزینه حمل کالا و هزینه انتقال پول بالاست و فعالان اقتصادی دو کشور با توانمندی و ظرفیت‌های هم آشنا نیستند. از طرف دیگر هزینه تمدید اقامت و ثبت شرکت در عمان نسبت به سال‌های قبل بالا رفته و امکان افتتاح حساب ارزی برای فعالان اقتصادی ایرانی و شرکت‌های تجاری ایرانی محدود است.
براساس آمار اعلام شده در این نشست حجم واردات به عمان بالغ‌بر ۲۴ میلیارد دلار است که سهم ایران از این واردات حدود ۱,۸ درصد (۴۳۸ میلیون دلار در سال گذشته) بوده است. از طرفی سهم واردات به ایران حدود دو میلیارد دلار بوده که این حجم از کالا به‌صورت مستقیم یا از طریق کشورهای همسایه به ایران وارده شده است. سهم عمان از این واردات ۱.۲ درصد (۴۳۴ میلیون دلار) بوده است. اما در هفت‌ماهه سال جاری میزان صادرات ایران به عمان حدود ۷۵ درصد نسبت به هفت ماه سال قبل رشد کرده؛ واردات از عمان هم ۲۴ درصد رشد کرده و کل حجم مبادلات ایران و عمان حدود ۴۵ درصد رشد کرده است. با این شرایط می توان امیدوار بود که حجم مبادلات ایران و عمان به بالای یک میلیارد دلار برسد.
سیاست همسایگی که مقامات کشورمان از آن سخن می گویند سال هاست که در روابط ایران و عمان به بهترین نحو اجرا شده است. دو کشور تا کنون توانسته اند نقش موثری در پیشبرد منافع ملی در منطقه خلیج فارس ایفا کنند. نگاه کارگزاران سیاست خارجی دولت سیزدهم بر ایجاد توازن و تعامل با کشورهای منطقه استوار است.
نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است